Psychiatrische zorgvragers
Jaarlijks heeft bijna één op de vier volwassenen in Nederland te kampen met één of meer psychische stoornissen (stoornis van het denken, voelen, willen, oordelen en/of doelgericht handelen). De meest voorkomende problemen zijn depressie, alcoholverslaving en angststoornissen.
• Bij depressie zijn de belangrijkste symptomen: sombere stemming, remming van de gedachtegang, lusteloosheid, onmachtgevoelens, slapeloosheid, etc.
• Alcoholverslaving is een vorm van omgaan met alcohol, waarbij de alcoholdrinker de controle op het gebruik heeft verloren. Gevolgen zijn: relatie-, arbeids- en financiële problemen, onthoudingsverschijnselen, black-outs, beschadigingen van interne organen en zenuwstelsel.
• De angststoornis is een categorie waartoe behoren: diffuse angststoornis (buitensporige angst), enkelvoudige fobie (angst voor een onderwerp of actie), obsessieve-compulsieve stoornis (streven naar perfectionisme), paniekstoornis, posttraumatische stoornis (angst na indrukwekkende gebeurtenis).
Volgens onderzoek ligt de omvang van de psychische problematiek onder kinderen en jeugdigen in dezelfde orde van grootte als onder ouderen. Jaarlijks wordt ongeveer vijf procent van de Nederlanders behandeld, begeleid of verzorgd. De psychische problematiek in ons land neemt toe als gevolg van maatschappelijke problemen zoals werkdruk en overlast, mishandeling, eenzaamheid, slechte woon- en leefomstandigheden, leven onder het bestaansminimum en leven in de marge van de samenleving. De leeftijd van zorgvragers in psychiatrische centra varieert van jong tot oud. De grootste groep is tussen 25 en 45 jaar oud. Veel mensen met chronische psychiatrische problematiek (de cliënt wordt langer dan twee jaar opgenomen cq. behandeld) willen de mogelijkheid hebben deel te blijven uitmaken van de samenleving.
De zorgbehoeften van mensen met psychiatrische aandoening liggen op het vlak van ondersteuning bij het vormgeven van het dagelijks leven en het leren omgaan met de gevolgen van de ziekte.
Bij het vaststellen van de zorgbehoefte wordt gekeken naar :
- de noodzaak van toezicht en bescherming
- de wenselijkheid van begeleiding (de cliënt in staat is om in een veilige omgeving redelijk zelfstandig te functioneren)
- de behoefte aan sociale vaardigheidstraining: gedragstherapeutische training waarbij individueel of groepsgericht iemand wordt geleerd om op een goede manier gedachten en gevoelens te uiten zonder daarbij agressief of verlegen te worden. Ook wel assertiviteitstraining genoemd
- de dagactiviteiten
- en de materiële omstandigheden zoals inkomen en huisvesting
Vraagstukken over zingeving van het leven zijn belangrijk voor psychiatrische patiënten. Zij hebben behoefte aan ondersteuning bij het zoeken naar antwoorden op deze vragen.
Over het algemeen wordt over een psychiatrische stoornis of ziekte gesproken wanneer iemand gedrag vertoont dat ernstig ongemak of lijden teweegbrengt bij hemzelf of bij zijn omgeving.
Redenen van opname kunnen zijn:
• sterke emotionele ontregeling: heftig emotioneel gedrag waardoor het functioneren zo ontregeld is dat van normaal functioneren in het dagelijks leven geen sprake meer is;
• sterke sociale ontreddering: vaak als gevolg van het verlies van iemand of iets zijn contacten met anderen verstoord en is een zinvolle invulling van het dagelijks leven niet meer mogelijk;
• verlies van werkelijkheidszin: onvoldoende contact met de werkelijkheid waardoor een volstrekt andere beleving van de werkelijkheid ontstaat dan bij de meeste andere mensen;
• sterke therapieresistentie: het gebruik van ambulante voorzieningen heeft weinig effect gehad, de problemen zijn als het ware verankerd in de persoonlijkheid en zeer moeilijk te veranderen.