Kind- en jeugdzorg

Wanneer kinderen, gezond of ziek, in onze omgeving zijn, zal vooral de belevingswereld van het kind nauwlettend in de gaten worden gehouden. Het kind zelf interpreteert zijn omgeving in relatie tot zijn ontwikkeling, leeftijd, opvoeding en milieu. Om een kind goed te begrijpen, te ondersteunen en te begeleiden is het van groot belang het kind in zijn verschillende aspecten te leren kennen: zowel lichamelijk, geestelijk als sociaal. Wanneer de verpleegkundige als volwassene het gezonde kind in al zijn facetten niet kent en/of herkent is de verpleegkundige ook niet in staat om het zieke kind adequaat te verzorgen en te begeleiden. Het kind gedijt het beste in een omgeving aangepast aan de behoefte van het kind.
De ouders en verzorgers zijn onlosmakelijk verbonden met het kind. De verpleegkundige heeft bij het verplegen van een kind altijd te maken met de ouders of verzorgers.
De volgende categorieën treft de verpleegkundige aan bij het verplegen van een kind:
• Het kind met een handicap
• Het kind met chronische gezondheidsproblemen
• Het kind met psychosociale en/of psychosomatische gezondheidsproblemen
• Het kind dat een chirurgische ingreep ondergaat.
• Het kind met interne gezondheidsproblemen.

Methodische beroepsuitoefening

• Het verzamelen en interpreteren van de gegevens: er worden op een systematische wijze gegevens verzameld aan de hand van een verpleegkundige anamnese en de observatie bij het zieke kind. Op deze manier wordt een totaalbeeld gevormd over de uitgangssituatie van het kind. Dit maakt het mogelijk om een verpleegkundige diagnose te formuleren en een verpleegplan op te stellen.
• Het plannen van zorg: op basis van verpleegkundige en medische diagnostiek worden beoogde resultaten van zorgverlening geformuleerd. Hierbij wordt rekening gehouden met:
De actuele gezondheidstoestand van het kind;
De voorspelbaarheid en verloop van de gezondheidsproblemen;
De te verlenen zorgactiviteiten;
De mate van communicatie;
De persoonlijke ontwikkeling van het kind;
De ouders en verzorgers;
De leeftijd;
De cultuur;
Het sociale netwerk;
De betrokken disciplines.
• Het uitvoeren van zorg: de verpleegkundige kan op verantwoorde en doeltreffende wijze zorg verlenen aan het zieke kind. Specifieke aandachtspunten zijn:
Zorgproces zodanig inrichten dat er ruimte is voor zelfzorg en ouderparticipatie;
Voorbereiden op, ondersteunen bij en uitvoeren van onderzoek en behandeling;
Creëren van een kindvriendelijke omgeving;
Een multidisciplinaire samenwerken;
Waarborgen van continuïteit van zorg.
• De psychosociale zorg en begeleiding bieden aan het zieke kind en de ouders en/ of verzorgers. In het zorgproces wordt rekening gehouden met factoren die voor het kind de normale ontwikkeling in stand houdt, dan wel bevordert. Speciale aandachtspunten zijn:
Een klimaat creëren waarin de normale fysieke, psychische en sociale ontwikkeling doorgang kan vinden met het doel dat het kind, kind kan blijven; Dat de ouders de ouderrol kunnen blijven vervullen en dat de relatie tussen de ouders en de sociale omgeving in stand gehouden kan worden;
De zorgverlening is afgestemd op de gezondheidsbeleving van het kind en de ouders;
Met de achtergronden van het kind en de ouders wordt zoveel mogelijk rekening gehouden.
• Evalueren en rapporteren over de verleende zorg:
De verpleegkundige kan zorggegevens en resultaten van het zieke kind en de ouders/verzorgers continue en systematisch evalueren, rapporteren en overdragen en de zorg zo nodig bijstellen aan de hand van resultaten.

Preventie en gvo

Consultatiebureaus gaven in het begin van de twintigste eeuw met name voorlichting aan moeders met baby’s. Later werd dit uitgebreid tot aan de schoolgaande leeftijd. De basis was gelegen in rust, reinheid en regelmaat. Later kwam er voorlichting ten aanzien van hygiëne, voeding, speelmogelijkheden en lichamelijke en geestelijke ontwikkeling. Er werden steeds meer onderzoeken gedaan naar vroegtijdige onderkenning van stoornissen in groei en ontwikkeling. Daarnaast heeft het consultatiebureau een belangrijke taak in vaccinatieprogramma’s.
De verpleegkundige kan bij het kind gezondheidsbedreigende symptomen signaleren en op basis van deze signalen maatregelen om de gezondheidsproblemen te voorkomen of te beperken.
Daarbij is het van belang dat de verpleegkundige de verwachte gevolgen van de behandeling bespreekt met het kind en de ouders zodat een weloverwogen besluit kan worden genomen ten aanzien van de behandeling en de zorgverlening.
Voorlichting geven aan het kind en ouders of verzorgers om zoveel mogelijk de gelegenheid te bieden om de zorg zoveel mogelijk zelf uit te voeren, bijvoorbeeld ouders informeren over patiëntenverenigingen en anderen die hun ondersteuning kunnen bieden in de zorg voor hun kind of ter ondersteuning van de ouders zelf.

Coördineren en organiseren van de zorg

De verpleegkundige kan verantwoordelijkheid dragen voor de organisatie en coördinatie van de verpleegkundige zorg rondom het kind en de ouders/verzorgers. En hierbij op het juiste moment verschillende overlegsituaties cremeren, coördineren en hierin participeren.
De verpleegkundige kan verantwoordelijkheid dragen in het afstemmen met de verschillende disciplines die bij de uitvoering van de behandeling betrokken zijn.
De verpleegsituatie op systematische wijze overdragen aan anderen bij interne of externe overplaatsingen van het kind.

Kwaliteitszorg en deskundigheidsbevordering

De verpleegkundige kan een bijdrage leveren aan de verbetering van de kwaliteit van de verpleegkundige zorg aan het kind en de ouders/verzorgers. Dit kan door:
• Kwaliteitscriteria te ontwikkelen en deze toe te passen in de zorg.
• Reflecteren op het eigen functioneren in de individuele zorg aan het kind en in de samenwerking.
• Beslissingen in de zorg kunnen verantwoorden
• Een bijdrage leveren aan actuele ontwikkelingen in het beroep door te participeren in overlegsituaties
• Een bijdrage leveren aan een ethische besluitvorming met betrekking tot de behandeling en de zorg voor het kind en ouders/verzorgers.
• Verantwoordelijkheid dragen voor het op peil houden van je eigen deskundigheid door middel van scholing en bijhouden van vakliteratuur.
• Een bijdrage leveren aan deskundigheidsbevordering en professionalisering van cursisten en collega’s door intercollegiale ondersteuning en feedback, werkbegeleiding en klinische lessen.
• Vanuit verpleegkundig perspectief consult verlenen, advies en instructie geven aan verpleegkundigen en overige beroepsbeoefenaren met betrekking tot de zorg voor het kind en de ouders/verzorgers.

De relatie tussen zorgvrager en zorgverleners

De verpleegkundige richt zich op het aanvullen, ondersteunen of overnemen van de ouderlijke zorg voor het kind. Verder zal de verpleegkundige de zorg aan het kind zoveel mogelijk afstemmen op de ontwikkelingsfase van het kind en in de communicatie met het kind gebruik maken van spelmogelijkheden.